"Bewegen is een optie" Exercise Is Medicine...!
Next Level Mobility noemde ik de appjes naar mijn familieleden. Elke keer als ik echt merkte het gaat beter dan eerst, stuurde ik een foto met de activiteit onder deze noemer. De Mobiliteit van de knie is nu anders, zal anders blijven en toch zie ik elke minimale verandering als winst. Het maximale eruit halen, is nog steeds de aard van het beestje.
12 Weken na de operatie 'Totale Knie Prothese Links' ben ik weer met 3 ochtenden op mijn werk begonnen. Aftasten wat wel al kan, wat niet. Gestoord werd ik van het thuis zitten en alleen maar bezig zijn sterker en beter te worden, terwijl je ook geduld moet hebben omdat hier simpelweg tijd voor nodig is, minimaal 1 jaar. Pijn is er niet meer, niet zoals voorheen. Er komt een ander ongemakkelijk gevoel voor in de plaats; beurs en gevoelloos. Naast mijn kennis uit mijn vak en als kniespecialist ben ik nu ook ervaringsdeskundige op het gebied van moeten werken en bewegen met een knieprothese. Op dit moment zonder complicaties. De start na de operatie was wel ronduit klote, de standaard operatie pijnen, preventief antibiotica voor 2 weken en slechte spierconditie door de lange voorgeschiedenis. Het was niet echt gezellig, ook niet voor mijn omgeving. Ik kijk er op terug als zeer leerzaam maar niet leuk! De angst om te vallen en struikelen overheerste in de eerste periode. Ik denk er nog steeds aan terug als ik nu zonder hulpmiddelen over straat loop en weer naar de omgeving durf te kijken zonder angst. Mijn eigen fysiotherapeut, een geroutineerde dame zoals ik, helpt mij waar ik het zelf niet kan of wil, praat mij moed in en lacht als het nodig is. Goud waard voor mij. De kans op complicaties is klein, maar is er wel. In mijn werk zal ik er nu ook zo naar kijken. De patiënten vragen geïnteresseerd hoe het gaat en wat ik voel bij het bewegen. Dat je nog altijd wat voelt na 3 maanden, maar ook na 6 maanden, is heel normaal. Goede voorlichting hierover is belangrijk, maakt niet uit hoe oud de patiënt is. Ik kwam op YouTube een voorlichtingsfilmpje tegen van Kliniek Viasana, beste voorlichting tot nu toe die ik heb kunnen vinden. Hierbij de link. Het is een must om te zien voor iedere patiënt die even alles op een rijtje wil hebben na 4 maanden.
Precies 8 weken na de operatie fietste ik mijn eerste rondje van 4 km. Wat een gelukkig mens voelde ik mij weer. In werkelijkheid had ik 6 maanden niet meer buiten kunnen fietsen, zeer beperkt gelopen, simpelweg omdat dat niet meer ging. Dubbel gelukkig dus dat het toch weer gelukt is.
41 jaar geleden onderging ik dezelfde lange revalidatie periode na een Voorste Kruisband reconstructie. Bloed,zweet en tranen, 3x per week 's ochtends vroeg voor mijn studie colleges Academie voor Lichamelijke Opvoeding begonnen, trainde ik in opdracht van mijn latere collega samen aan het herstel. Hij zei later nog wel eens dat hij af en toe gestoord werd van al mijn vragen. En ja, vragen moet je stellen als je revalideert. Voor de patiënt fijn om te weten wat belangrijk is, wat je mag voelen en wat alarmsignalen zijn. Voor de fysiotherapeut belangrijk voor de feedback over zijn werk en benaderingswijze, zijn empathie. Een klein jaar daarna, te vroeg aan de sport begonnen, verrekte opnieuw de voorste kruisband. Opnieuw de knie open, spoelen en de resten laten zitten op hoop van zegen. De hockey carrière zat er op. Opnieuw de start van een lange, maar nu betere, revalidatie.
Bij communiceren is het belangrijk om elkaar eerlijk toe spreken en te benaderen, dat is ook herstel bevorderend. Ook de controlerende fysiotherapeut in het AMC van toen, een zeer geroutineerde dame, werd af en toe gek van mijn vragen. Later aan het einde van mijn studie fysiotherapie, ter afronding van mijn scriptie ben ik bij haar terug geweest. Mijn scriptie, een inventarisatie, ging over de toen verschillende protocollen die gevolgd werden door de grote instituten op het gebied van voorste kruisband revalidatie. Uiteindelijk in de 10 jaar daarna zijn de revalidatie protocollen geworden tot wat ze nu zijn. Uiteraard zijn de operatietechnieken ook verbeterd maar revalidatie duurt gewoon minimaal 9 maanden tot 1 jaar. Het leert ons ook hoeveel impact een grote operatie heeft op het lichamelijk- en zeker ook het mentale functioneren.
Ik heb er in mijn werk veel profijt van gehad en nog steeds. Vragen blijven stellen, kritisch blijven op je handelen, nadenken over oplossingen en evalueer met je collega's en mede patiënten. Blijf feedback vragen aan je eigen patiënten over je eigen handelen, de belangrijkste schakel voor het slagen van je werk.
Stof tot nadenken dus...
Dit was echt mijn allerlaatste blog. Ik heb met plezier en soms ook met een lach en traan teruggelezen wat ik allemaal heb opgeschreven. Het meeste spontaan uit mijn brein vanuit een ervaring die ik kwijt wilde. Schrijven helpt dan blijkbaar.
Mijn hoop is dat mensen dit met plezier lezen en het stof tot nadenken geeft, maakt niet uit op welk gebied.
Dank voor het lezen, hartelijke groet, FysioSportCoach Karin Witte.
'Sportief Actief', dat was waar ik begin vorig jaar over schreef en ook over hoe de overgang mij in de wurggreep hield. Sommigen gaven aan dat ik hiervoor te oud was, maar dat kan helaas echt aan de orde zijn als je maar luistert naar de patiënt, ongeacht de leeftijd.
Nu is daar gelukkig stabiliteit in gekomen. In samenwerking met mijn huisarts en andere artsen om uit te sluiten dat er geen andere zaken speelden, had ik mijn nieuwe evenwicht gevonden. Ik combineerde mijn werk, 32 uur, tot nu toe nog steeds met 3x in de week een klein rondje hardlopen. Dit was maximaal 5 km wat voor mij stress verlagend werkt, het 'hoofd leeg' maken. Daarnaast doe ik vrijwel mijn hele leven aan rustige spier-fitness training voor een gezond en sterk lichaam. Tot het moment in eind april 2022. Tijdens 'werk in uitvoering' voelde ik iets gebeuren aan de binnen achterkant van de "in de prehistorie ooit een paar keer geopereerde linkerknie", zoals de specialist dit noemde. Ik dacht meteen; 'oh jee, voelt niet oké!' Om een lang verhaal kort te maken, steeds meer klachten leken op een pees ontsteking en/of knieholte spier-pees blessure. Kan, dacht ik, en hoopte ik natuurlijk. Wat doen we dan? Ja, oefeningen en gedoseerde rust, eventueel fysiotherapie zoals dat in de regel voorgeschreven kan worden, maar niks hielp. De klachten en pijn bij bewegen werden alleen maar erger. Zoals ik wist, was er in de knie ook al redelijk wat artrose aanwezig en misschien daardoor ook steeds meer instabiliteit. Waarschijnlijk ook omdat de lakse voorste kruisband steeds lakser geworden kon zijn of misschien al niet meer functioneerde, maar ik had daar voor mijn gevoel nog geen last van. Doordat door artrose de passieve stabiliteit afneemt en er vorm verandering optreedt van de gewrichtsoppervlakken, kan het elkaar nu toch versterken met een ontstekingsreactie tot gevolg. Alleen zittend mijn werk doen was en is geen optie.
Het moeilijkste is dat ik redelijk veel weet en daardoor niet altijd objectief ben naar mezelf. Dit is voor de ander, een specialist bijvoorbeeld, lastig omdat deze hierdoor misleid kan worden. Goed luisteren en geen oordeel hebben voordat het hele verhaal aangehoord is, is een goed advies. Hardlopen is niet alleen de oorzaak geweest van het probleem wat toen speelde. Het is ook niet slecht geweest al die jaren, want er bleek nog steeds bij mij een redelijke hoeveelheid kraakbeen te zitten, zoals het röntgen onderzoek heeft uitgewezen. Het is en en. Het speelt wel mee dat er door artrose meer 'haken en ogen' aan de bot-randen kunnen zitten, en er vormverandering optreedt, want dat is wat artrose doet. Echter als je dan door een plotselinge forse kracht de boel te strak trekt, dan kan er ook wel eens iets loskomen en/of klem komen te zitten. Dat overkomt meer mensen.
Mijn hersenen draaiden ineens overuren. Ik wilde het niet weten, niet nu, dat er niks meer te redden viel. Helaas zag het echte beeld er wel zo uit. Eerder schreef ik op 21-2-2018 in een blog hier: Wat ik weet is dat pijn de functie verstoort en een eenmaal verstoorde functie de pijn in stand kan houden, wat een verstoorde functie tot gevolg heeft: een vicieuze cirkel. De dokter is er voor de pijn als bewegen en spierfunctie oefeningen die pijn niet doen afnemen, maar doen toenemen. Terecht zegt een dokter wel eens; " ik kan uw pijn niet invoelen. Dat is voor iedereen anders". Na het zien van de röntgenfoto's was de specialist nog enigszins verbaasd over het nog aanwezige kraakbeen, maar wat was dan de oorzaak van de toch aanwezige intense pijn bij bewegen? Vanuit de expertise van de specialist zou het een slijmvliesontsteking moeten zijn van het kniekapsel als gevolg van de toenemende instabiliteit. Daarvoor kunnen ze een injectie plaatsen in het gewricht. Ik dacht, alles wat je nu kan doen tegen de pijn is goed. Het maakte mij niet meer uit op dat moment. Op dat moment had ik er belang bij, want mijn oudste dochter zou over 4 weken trouwen en ik wilde zo graag goed ter been zijn.
Er is en wordt veel onderzoek gedaan naar pijn. Pijn is iets wat in je hersenen wordt verwerkt vanuit prikkels elders in het lichaam. Het is inderdaad voor iedereen anders en blijft altijd moeilijk voor de aanhorende partij er iets mee te kunnen en/of te willen doen. Zodra er geen afwijkingen buiten de geldende normen zijn gevonden, kan daar de pijn niet vandaan komen, zo werkt het nu eenmaal in de huidige geneeskunde. Pijn heeft wel degelijk invloed op hoe je beweegt, je wilt die pijn niet voelen. Ik kon niet meer ontspannen bewegen, omdat de pijn mij daarin belemmerde. Wat ik ook probeerde, wat iedereen ook adviseerde. Ik had in 40 jaar weinig pijn in deze knie ervaren ondanks zijn voorgeschiedenis en mijn intensieve sportactiviteiten. Vooralsnog wilde ik geen operatie, nieuwe knie?, pas over 10 jaar, zei ik nog. Over het algemeen wil men de pijn graag zo snel mogelijk ergens aan kunnen koppelen. Vaak ook om het zelf als hulpverlener te kunnen begrijpen, zodat je het euvel kan aanpakken. Ik denk in oplossingen, het één leidt tot het ander. Waar in de keten moet je ingrijpen of alleen eerst het gevolg aanpakken, dus de collateral damage, om tot de kern te kunnen komen? En dan is er nog omgaan met pijn. Waar moet je stoppen en waar moet je toch doorgaan? Wij als zorgverleners zijn de 'slechtste patiënten'.
En ja, misschien houdt het hardlopen hierbij op. Dat is moeilijk te aanvaarden in het begin, vooral als het je favoriete bezigheid is en je dat moet beëindigen. Het is mentaal even zwaar.
Na de injectie liep ik met iets minder pijn, had ik veel kracht- en actief stabiliteit-verlies, maar dat hoopte ik op te bouwen met oefeningen die geen provocatie hoeven te zijn voor de nu aangepakte ontsteking. Verder moest de injectie zijn werk doen gedurende 6 tot 8 weken... Helaas heeft de injectie alleen de ontstekingspijn doen afnemen voor een korte tijd, maar niet de functie verbetert in combinatie met oefeningen. De knie bleef dus "stabiel slecht": instabiel met forse mobiliteit beperkingen en zwellingen. Slechter slapen van meer pijn in de nacht, nog maar korte afstanden kunnen lopen en fietsen was helemaal niet meer aan de orde. Laat staan werken als fysiotherapeut.
Einde van het verhaal: de verstoorde functie hield de pijn bij bewegen in stand. Daar kon geen kijkoperatie tegen op en dus is er in samenspraak met de huisarts, specialist en werkgever besloten dat een totale knieprothese de enige oplossing zou zijn voor een beter functioneren in alles wat het leven nog gaat bieden. "Een ingestort flatgebouw is ook niet meer te redden", dan zet je ook een nieuwe neer. 15-12-2022 is dit gedaan. Ik wilde er nog niet aan en vind dit nog steeds een raar idee als ik naar mijn knie kijk, maar nu weet ik na 40 jaar weer hoe het is om weer een stabiele linker knie te hebben,zonder pijn, als ik er op loop. Heel soms komt de gedachten in mij op dat ik gefaald heb, maar nee dat is niet waar, ik heb het 40 jaar lang toch goed gedaan denk ik dan. Van topsporter vanaf mijn 21ste tot recreatieve sporter na mijn kinderen tot op mijn 60ste. Met dank aan de operateur. De revalidatie duurt nog voort, maar ik heb er vertrouwen in.
Stof tot nadenken dus...
 |
| (foto eigen beheer) |
Hierbij wil ik laten weten dat dit mogelijk mijn laatste blog is over mijn ervaringen in mijn werk en mijn huidige kijk op de gezondheidszorg binnen mijn werk in het bijzonder. Ik heb geprobeerd al jaren met mensen, mijn patiënten, te werken om duidelijk te maken dat de eerste verantwoordelijkheid bij de mens zelf ligt. Bij mij in de fysiotherapie kun je de ingrediënten halen om tot een oplossing te kunnen komen van je eigen probleem ten aanzien van je gezondheid, bewegen in het bijzonder. Het is van belang dat de juiste ingrediënten worden aangereikt op basis van goed luisteren naar de mens en hier samen een gerecht van te maken. Een gerecht wat gezondheid-bevorderend is. Van belang is dat dit individueel wordt afgestemd. Dus iedereen heeft baat bij zijn eigen smaak. Wat niet lekker smaakt, voelt of aanvoelt dient gewijzigd en aangepast te worden. Alleen dan kom je tot een optimaal gerecht waar we gezondheid mee kunnen nastreven en minder vatbaar zijn voor ziektes en blessures.
Dat is en blijft mijn taak, niet meer en niet minder. Hieronder nog eens de titels en link naar mijn stukjes. Lees nog eens en oordeel zelf of iets aan vernieuwing toe is, dan wel mijn stukje of jezelf.
Stof tot nadenken dus...
Wat heb ik de afgelopen 4 jaar zien veranderen?
De afgelopen 4 jaar heb ik geprobeerd bewegen meer onder de aandacht te brengen. Nu, 4 jaar later, staat er op ieder platform wat ook maar enigszins met gezondheid te maken heeft, dat bewegen het belangrijkste ingrediënt is voor een fysiek en mentaal gezond leven.
Aan het begin van elk jaar is iedereen voornemens de dingen in het leven anders te gaan doen. Als deze veranderingen enigszins aansluiten bij wat je al deed, is het reëel dat je aan de goede voornemens kunt voldoen. Anders is het gedoemd te mislukken. Een fysiek en mentaal gezond leven is een levenswijze. We zijn uiteraard in staat onze levenswijze of levensfilosofie, hoe je het ook wil noemen, aan te passen, maar alleen als het bij ons past en anders niet. Een kleinere maat broek past over 6 maanden nog steeds niet. Onze eigen maat daarentegen zit wel lekkerder na 6 maanden. Dit lukt dus alleen met aanpassingen binnen je eigen structuur.
Ik ben mij ervan bewust dat er echt uitzonderingen zijn, dat vind ik bewonderenswaardig en moedig ik aan.
Hier wil ik het eigenlijk hebben over degenen die aan het begin van elk jaar weer zeggen dat ze willen afvallen, zich te zwaar vinden en vinden dat ze teveel gegeten hebben de afgelopen maanden.. en daar voornamelijk de 'schuldvraag' leggen. Dit is het waggelende Jo Jo effect.
Wat heb ik nu zien veranderen? Niet veel, er zijn niet meer mensen meer gaan bewegen. Ze zijn anders gaan bewegen, en met name het afgelopen jaar, simpelweg omdat hun woon-werk bewegend verkeer is afgenomen of volledig tot stilstand is gekomen. Alleen dat besef is er nog niet helemaal. Men geeft aan veel meer te zijn gaan wandelen, maar vergeten dus dat er iets anders is weggevallen. Ik ben vooral bezig dit goed uit te leggen en onder woorden te brengen zodat dit besef ook doordringt. Als binnen de toekomst het vanuit huis werken de nieuwe norm is, zal je moeten kijken naar meer alternatieven van bewegen en binnen het thuiswerken evenveel uren te maken als dat je op kantoor zou werken. De overgebleven tijd kun je dan besteden aan daadwerkelijk extra bewegen. In essentie gaat het dus om een verandering in gedrag wat je langer kan volhouden dan een dieet van 3 maanden om tot een gezond fysiek en mentaal leven te komen.
Lees deze nog eens van 2 jaar(oktober 2017) geleden: "nu bewegen geen noodzaak meer is"
https://fysiosportcoach.blogspot.com/2017/10/nu-bewegen-geen-noodzaak-meer-is.html
En deze uit de Volkskrant van 8 januari 2020:
Stof tot nadenken dus...
 |
| Foto eigen bezit |
 |
